İran, tüm savunma sistemlerini aşabilecek hipersonik füze geliştirdiğini öne sürdü. Fars Haber Ajansı’nın aktardığına göre açıklamayı yapan Devrim Muhafızları Hava Kuvvetleri Komutanı General Emir Ali Hacızade, “Bu hipersonik balistik füze, hava savunma kalkanlarına karşı geliştirildi” dedi. Füzeyi durdurabilecek bir sistemin geliştirilmesinin onlarca yıl alacağına inandığını ifade eden İranlı komutan, füzenin kendi alanında büyük bir atılım olduğunu iddia etti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEK) Başkanı Rafael Grossi, Tahran’dan gelen açıklamaların, İran’ın nükleer programıyla ilgili endişeleri artırdığını ve dikkatleri bu yöne çektiğini ifade etti. Mısır’ın Şarm El Pir kentinde devam eden COP27 iklim doruğu sırasında konuşan Grossi, buna karşın hipersonik füze açıklamasının İran’ın nükleer programına ait müzakereler üzerinde “herhangi bir etkisi olacağını” düşünmediğini söyledi.
Takibi ve imhası balistik füzelere nazaran daha zor
Hipersonik füzeler, nükleer silah taşıyabilen klasik balistik füzeler üzere ses suratını beş kat geçerek uçabiliyor. Öbür yandan balistik füzelerin bilakis, hipersonik füzeler atmosferde alçak bir yörüngede uçarak maksada daha süratli ulaşma potansiyeline sahip.
Kuzey Kore hipersonik füze denemesi yapmıştıFotoğraf: KCNA/Newscom/picture alliance
Manevra kabiliyetleri sayesinde hipersonik füzelerin takibi ve bu füzelere karşı savunma zorlaşıyor. ABD üzere askeri teknolojide önde gelen ülkeler, seyir ve balistik füzelere karşı savunma sistemleri geliştirmiş olsalar da, hipersonik bir füzeyi izleme ve imha etmede kâfi seviyeye ulaşılabilmiş değil.
Kuzey Kore’nin geçen yıl hipersonik füze denemesi, şu anda Rusya’nın liderliğini yaptığı, akabinde Çin ve ABD’nin takip ettiği teknolojiyi edinme yarışıyla ilgili endişelere yol açmıştı.
İran’ın hipersonik füze geliştirdiği savı, 5 Kasım’da uzaya uydu fırlatabilen bir roketin başarılı şekilde test uçuşunu gerçekleştirdiğini duyurmasının ardından geldi.
Washington yönetimi, bu tür denemelerle Tahran’ın balistik füze teknolojisini geliştirerek nükleer başlık taşıma potansiyeline erişmesinden kaygı ediyor. ABD geçen Mart ayında İran’ın füze teknolojileriyle ilgili faaliyetlerine karşı yaptırım kararı almıştı. İran ise nükleer silah sahibi olmak istediği suçlamalarını reddediyor, nükleer teknolojinin sadece enerji gibi barışçı alanlarda kullanıldığını vurguluyor.
ABD, Donald Trump’ın başkanlığı periyodunda İran’ın nükleer programıyla ilgili 2015 yılında imzalanan uluslararası anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmiş, ancak AB ülkeleri anlaşmaya bağlı kalacaklarını bildirmişti. Joe biden’ın lider seçilmesi sonrasında ABD muahedeye geri dönme sinyali vermiş, görüşmeler başlamıştı. Muahede, nükleer silaha sahip olmayacağı garantisi karşılığında Tahran’a yönelik yaptırımların aşamalı olarak hafifletilmesini öngörüyordu.
Suudi Arabistan’a misilleme tehdidi
Yeterince örtünmediği gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden Mahsa Amini için düzenlenen kitlesel protestolarla sarsılan Tahran idaresi, ülkedeki istikrarsızlıktan öteki ülkeleri sorumlu tutuyor. Son olarak Çarşamba günü İran İstihbarat Bakanı İsmail Hatib, Suudi Arabistan dahil komşu ülkeleri uyararak, protestolar aracılığıyla İran’ı istikrarsızlaştırmaya yönelik hamlelere misillemede bulunacaklarını açıkladı. Hatib, “Suudi Arabistan’a bizim ve bölgedeki öbür ülkelerin mukadderatının birbirine bağlı olduğunu söylemek isterim” demişti.
AFP / GY, BK
